30 Ocak 2015 Cuma

Çevik Yöntemlerdeki Rollere Uygun Profiller

Çevik yöntemlerdeki rollerden daha önce bahsetmiştik (İlgili Makale: Çevik Yöntemlerde Roller). Bu rollere uygun profiller neler? Kim hangi role daha uygun? Ürün Sahibi ve Çevik Proje Yöneticisi rollerinin altından kim kalkabilir? Herkes Geliştirme Takımı'nda yer alabilir mi? Bu yazıda bunlara değineceğiz.
  • Geliştirme Geliştirme Takımı Üyesi Profili:
    • Temel Çevik Yöntem Bilgisi: Çevik yöntemlerin bütün süreçlerini bilmesinde fayda var, ancak uzman seviyesinde olması beklenmiyor.
    • İşbirliğine Yatkın ve Uyumlu: Takım içinde birlikte çalışmaya yatkın, takımın kalanı ile uyumlu ve ılımlı geçinebilmesi takımın ahengi için olmazsa olmaz bir özellik.
    • Organize: Kendini organize edebilen bir takım kurabilmek için kişilerin de işlerini organize yürütebilmesi ve başkalarının arkalarını toplamasını beklememeleri gerekiyor.
    • Pro-aktif: Harekete geçmek için bir sorun/engel oluşmasını beklemeyen veya motivasyon için başkasına ihtiyaç duymayan kişilikte olması gerekiyor.
    • Yeterli Teknik Uzmanlık:  Çevik yöntemlerde teknik mükemmeliyet ön planda tutuluyor.  Hem sağlam ve esnek tasarım hem de hızlı üretim için teknik yeterlilik en temel ihtiyaç. Uzmanlık bazen hafife alınan bir kavram ne yazık ki. Bir konuda uzman olabilmek için o konuda yeterli bilgi ve tecrübe sahibi, konuyu farklı yönleriyle incelemiş, alternatifleri bilen, derinlemesine bilgi sahibi bir profilden bahsediyoruz.  Uzmanın sadece yapabilen değil, aynı zamanda en iyisini yapabilen olması gerekiyor.
    • Takım oyuncusu: Çevik yöntemlerde bireysel başarıdan ziyade takım başarısı ön planda, tıpkı spor müsabakaları gibi takımın başarılı olmadığı durumlarda bireysel başarıdan da söz etmek mümkün değil. Dolayısıyla iyi takım oyuncusu olan profiller çevik yöntemlere daha yatkın olacaktır.
    • Sorumluluk sahibi: Çevik yöntemlerde kimse takım üyelerine iş atamıyor, bilakis kendileri iş listesinden yapabileceklerini seçip sorumlu olduklarını o iterasyonda tamamlamaya çalışıyorlar. Dolayısıyla her takım üyesinin sorumluluk sahibi olması çok önemli.

  • Ürün Sahibi Profili:
    • Çevik Yöntem Uzmanı: Çevik yöntemleri iyi bilen, hem kendi hem de takımın sorumluluklarına hakim olması çalışmayı ve ürünü doğru yönlendirmede oldukça önemli. Ürün vizyonuna nasıl ulaşılacağını çevik yöntemlerin sağladığı yollarla belirlemesi gerekiyor.
    • İş Alanı Uzmanı: İlgili ürünün iş modelini yapısını çok iyi bilmesi, rakipleri tanıması gerekiyor. Müşteriler ile teması olması ve onların hedeflerine de aşina olması elzem.
    • İletişim ve Müzakere Becerileri: Hem müşteri hem de geliştirme takımı ile yapacağı görüşmelerde iletişim becerilerine çok ihtiyacı olacaktır. Gerekli noktalarda müzakere yapabilmesi de ihtiyaçlardan bir diğeri. 
    • Pro-aktif: Tıpkı geliştirme takımı üyeleri gibi harekete geçmek için bir sorun/engel oluşmasını beklemeyen veya motivasyon için başkasına ihtiyaç duymayan kişilikte olması gerekiyor.
    • Karar Verici: Ürünü doğru yönlendirebilmek doğru ve hızlı karar verebilmek bir diğer ihtiyaç duyulan özellik. Karar verirken alternatifleri görebilen ve en faydalıyı seçen bir yaklaşıma ihtiyaç duyuluyor. 
    • Pragmatik: Yaptığı çalışmalarda ürünün faydasını ön planda tutan, vizyona katkısını takip eden bir yaklaşıma her zaman ihtiyaç olacaktır.
  • Çevik Proje Yöneticisi:
    • Çevik Yöntem Uzmanı: Çevik yöntemleri iyi bilen, hem kendi hem de takımın sorumluluklarına hakim olması çalışmayı doğru yönlendirmede oldukça önemli.
    • Hizmet Eden Liderlik: Bu çok önemli bir kavram. Klasik yönetim tarzındaki iş ver-takip et (command and control) veya direktif verici liderlik anlayışları çevik yöntemlerde istenmiyor. Bunun yerine koçluk edebilen, takımın önünü açan liderlik anlayışı ön planda tutuluyor. Takımın zaten ne yapması gerektiğini bildiği, yöneticinin detaylara karışmasına gerek olmadığı farz ediliyor.
    • Problem Çözme Becerileri: Takım içinde veya takımla paydaşlar arasındaki  iletişim kazalarında devreye girebilmesi bekleniyor. Ayrıca takımın getireceği farklı problemlerde doğru çözüme ulaşılmasını sağlaması gerekiyor. Her problemi çözmesi beklenmiyor, çözümün Takım tarafından bulunmasında katalizör rolü oynaması yeterli olacaktır.
    • Motivasyon Verebilen: Motivasyon çok geniş bir kavram, burada beklenti takımın çalışma boyunca motivasyonunu koruyabilmesi için gerekli önlemleri alabilmesi.
    • Koçluk Yapabilen: Takıma hizmet eden liderlik çerçevesinde yöneticilikten ziyade koçluk yapması ve takım üyelerinin gelişimini sağlaması oldukça önemli. Koçluk da geniş bir kavram.
    • Erişilebilir, Konuşması Kolay: İletişim becerilerinin iyi olmasının yanında, takımın rahatlıkla ulaşabildiği, konuşmaktan çekinmeyeceği bir mizaçta olması çok fayda sağlayacaktır.


Yukarıdakilere farklı özellikler de eklemek mümkün. Öte yandan bu profillerde çalışan bulmak kolay değil; bulunup bir araya getirilince mayanın tutacağının yani takım olunacağının garantisi de bulunmuyor. Bu konuda üst yönetimin desteği ve insan kaynakları politikalarının gözden geçirilmesi ile Takım Olmanın değerli kılınması kuşkusuz çok önemli. Takım olabilmek için de güven sağlanması ilk ve en önemli adım (İlgili Makale: Çevik Yöntemlerde Ekipiçi Güven ve İşbirliği). Kişisel görüşüm bireysel başarıları destekleyen günümüz iş dünyasının zamanla değişeceği ve takım başarılarını ön plana çıkaran yaklaşımların er geç benimseneceği...


3 Ocak 2015 Cumartesi

Çevik Yöntemlerde Roller

Çevik Yöntemleri farklı boyutları ile daha önce ele almıştık (İlgili Makaleler: Çevik Yöntemleri UygulayabilmekÇevik Yöntemlerde İş Analizi, Çevik Yöntemlerde Ekip LiderliğiÇevik Yöntemlerde Test YönetimiÇevik Yöntemlerde Ekipiçi Güven ve İşbirliği, Çevik Yöntemlerde Toplantılar). Bu yazıda rollerine değinmek istiyorum. Çevik Yöntemlerle çalışan takımlarda bildiğimiz hiyerarşik ve sorumlulukların çok net ayrıştırıldığı roller bulunmuyor. Bunun yerine daha az sayıda kişiden oluşan ve kendini organize edebilen takımlar kuruluyor. Farklı Çevik Yöntemlerde isimleri farklı olsa da benzer özellikler içeren alttaki temel roller mutlaka yer alıyor:

  • Müşteri Temsilcisi veya Ürün Sahibi (Product Owner): Ürünü tarif eden, öncelikleri belirleyen ve yapılanları değerlendiren kişi. Ürün Sahibi'nin özellikleri:
    • 1 kişi
    • Müşteri ve diğer paydaşlarla iletişim
    • 'Ne’ sorusuna odaklı
    • İş maddelerinde son karar verici
    • Ürün İş Listesi yönetimi ve önceliklendirilmesi
    • Ürün vizyonunu belirlenmesi
    • İterasyon sonunda ürün ve/veya özelliklik kabulü
    • Yapılan işin ekonomikliği (ROI) takibi
  • Geliştirme Takımı (Development Team): Farklı becerileri
    olan kişilerden oluşan, yazılımı, entegrasyonu ve birim testi yapabilen takım. Kimseden talimat beklemeden işlerini planlayıp ilerleyebilen, destek gereken noktaları ayırt edip eskale edebilme becerisine sahip. Geliştirme Takımı'nın özellikleri:
    • 4-9 kişi
    • Belirlenen kalite standartlarına uyulması
    • ‘Nasıl’ sorusuna odaklı
    • İterasyona alınacak işlerin seçilmesi ve gerçekleştirilmesi
    • Kendini organize edebilir
    • Farklı yetkinlikler içerebilir
  • Çevik Proje Yöneticisi (Agile Project Manager): Takımın önünü açan, işin detaylarını
    yönetmeye çalışmayan lider kişi. Bildiğimiz Proje Yöneticisi işlevlerini yapmıyor. Örneğin zaman, kapsam, takvim ve kalite yönetiminden sorumlu değil. Çevik Proje Yöneticisi'nin özellikleri:
    • 1 kişi
    • İşlerin kolaylaştırılması
    • Takıma gelebilecek dış etkilerin giderilmesi
    • Takımın önündeki engellerin kaldırılması
    • Müşteri ve diğer paydaşlarla iletişim
    • Sürecin doğru işletilmesine odaklı
    • Takıma hizmet eden liderlik profili

Yukarıdaki rollere sahip kişiler takım olarak çalıştıkları ve başarı/başarısızlık herkese ait olduğu için klasik ekiplere kıyasla iletişim ve verimlilik anlamında fark yaratabiliyor. Bu fark için Çevik Yöntemler'e üst yönetimin de destek vermesi ve takımın önünü açması tabi ki en önemli koşul. Bir çok yönetici için bu durum çok kolay değil, çünkü ekiplerine talimat vermeleri ve işleri kontrol etmeleri Çevik Yöntemler'de pek de istenmeyen bir durum. Hatta takımların kendi içinde organize olabileceğine birçok yönetici ilk aşamada inanmıyor bile... Üst yönetimin desteğini almak içinse çoğu zaman örnek projelerle Çevik Yöntemler'in çıktılarını somut olarak göstermek en iyi ikna yöntemi oluyor.